Τέσσερις αποδόσεις στα ελληνικά του «Δε μας αφήνουνε να τραγουδήσουμε» του ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ

(Ενημέρωση ανάρτησης 30-4-2013). Οφείλουμε να ομολογήσουμε τη σχετική  «βιασύνη» με την οποία αντιμετωπίσαμε το θέμα αυτής της ανάρτησης. Επανορθώνουμε λοιπόν, προσθέτοντας δυο σημαντικά στοιχεία για το ποίημα του Χικμέτ. Το πρώτο είναι μια ακόμα απόδοσή του στα ελληνικά (μετάφραση, όπως αναγράφεται στην έκδοση), του Άρη Δικταίου, και το δεύτερο, η πηγή δημοσίευσης της απόδοσης με αριθμό 3. Άρα, οι αποδόσεις στα ελληνικά έγιναν τέσσερις και έτσι αλλάζει και ο αρχικός τίτλος της ανάρτησης που αναφερόταν σε τρεις.

Αν γκουγκλίσει κάποιος «Δε μας αφήνουν να τραγουδήσουμε» θα εμφανιστούν δεκάδες σελίδες και μπλογκς στο διαδίκτυο με το δημοφιλές ποίημα του πολύ αγαπητού στην Ελλάδα Τούρκου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ, όλες (εμείς πάντως δεν βρήκαμε διαφορετική) με την ίδια απόδοση στα ελληνικά, χωρίς να αναφέρεται κάπου (σε όσες –πολλές- σελίδες επισκεφτήκαμε) το όνομα του μεταφραστή. Σήμερα παρουσιάζουμε εδώ τρεις αποδόσεις στα ελληνικά του ποιήματος του Χικμέτ (πιθανώς να υπάρχουν και άλλες). Πρόκειται για την απόδοση του Γιάννη Ρίτσου από την έκδοση του «Κέδρου», μια δημοσίευση του 1976 στον Ριζοσπάστη με υπογραφή «Μετάφραση ΓΙΩΡΓΗ ΣΑΡΑΝΤΗ» και την –αγνώστου- απόδοση που αναφέραμε στην αρχή. Αν πάντως κάποιος γνωρίζει το όνομα του  μεταφραστή που λείπει με χαρά θα το προσθέσουμε.

1) Δε μας αφήνουν να τραγουδάμε Ρόμπσον

Δε μας αφήνουν να τραγουδάμε, Ρόμπσον

Κανάρι μου με τις φτερούγες του αητού

Μαύρο μου αδέρφι με τα μαργαριταρένια δόντια

Δε μας αφήνουν να πούμε το τραγούδι μας

Φοβούνται, Ρόμπσον

Φοβούνται την αυγή

Φοβούνται την δράση

Φοβούνται την ακοή, φοβούνται την αφή

Φοβούνται την αγάπη, Ρόμπσον

Φοβούνται ν’ αγαπήσουν με το πάθος του Φερχάτ

-Θάχετε, βέβαια, κι εσείς τον Φερχάτ σας

μαύρα μου αδέρφια, πώς τον λέτε, αλήθεια, Ρόμπσον;-

Φοβούνται το νερό που τρέχει

Φοβούνται την ανάμνηση

Το χέρι του φίλου που δεν ζητάει

μήτε προκαταβολή, μήτε προμήθεια, μήτε προθεσμία

Ένα πουλί ζεστό

                                 δε θα γίνει το χέρι τους ποτέ.

Φοβούνται την ελπίδα, Ρόμπσον, φοβούνται

                                                             την ελπίδα

Φοβούνται κανάρι μου με τις φτερούγες του αητού

Φοβούνται το τραγούδι μας, φοβούνται

Φοβούνται, Ρόμπσον.

(Μετάφραση ΓΙΩΡΓΗ ΣΑΡΑΝΤΗ – 1949)

Όπως δημοσιεύτηκε την Τετάρτη 26 Μάη 1976 στον Ριζοσπάστη.

2) ΔΕ ΜΑΣ ΑΦΗΝΟΥΝΕ ΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΗΣΟΥΜΕ

Ρόμπσον, δε μας αφήνουνε να τραγουδήσουμε

Εσύ κανάρι μου με αϊτού φτερούγες

Μαύρο μου αδέρφι εσύ με μαργαριταρένια δόντια

Δε μας αφήνουν τα τραγούδια μας να ντελαλήσουμε.

Φοβούνται Ρόμπσον

Φοβούνται την αυγή, φοβούνται και να βλέπουν

Φοβούνται και ν’ ακούν, φοβούνται και ν’ αγγίζουν

Φοβούνται ν’ αγαπάνε

Φοβούνται ν’ αγαπάνε με μια τέτοια φλόγα

                                 έτσι που αγάπησε ο Φερχάτ.

(Και βέβαια θάχετε και σεις  μαύρα μου αδέρφια

έναν  Φερχάτ - πώς τόνε λέτε Ρόμπσον;)

Φοβούνται και το σπόρο και τη γης

Φοβούνται το νερό που τρέχει

Φοβούνται και τη θύμηση.

Το χέρι φίλου που δεν καταδέχεται

μήτε και σκόντο μήτε ποσοστά μήτε κι αναβολή

σάμπως ένα ζεστό πουλί

ποτές δε θάναι το δικό τους χέρι.

Φοβούνται την ελπίδα Ρόμπσον

                                    Φοβούνται την ελπίδα

Φοβούνται καναρίνι μου μ’ αϊτού φτερούγες

Φοβούνται Ρόμπσον τα τραγούδια μας.

                                                           1949

(Απόδοση ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ)

Από το βιβλίο «ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ, πρόλογος και απόδοση ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ», εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ, Αθήνα 1981.

3) ΔΕ ΜΑΣ ΑΦΗΝΟΥΝ ΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΑΜΕ

Δε μας αφήνουν, Ρόμπσον, να τραγουδάμε

δε μας αφήνουν καναρίνι

Πώχεις φτερά αητού

Μαύρε αδερφέ μου

Δόντια που έχεις

Μαργαριτάρια

Δε μας αφήνουν να ψηλώσουμε φωνή.

Φοβούνται Ρόμπσον

Φοβούνται την αυγή,

Ν ακούσουνε φοβούνται

Και ν' αγγίσουν

Φοβούνται ν' αγαπήσουν

Φοβούνται ν' αγαπήσουνε σαν τον Φερχάτ

(Αλήθεια θα 'χετε κι εσείς έναν Φερχάτ

οι νέγροι πως να τονε λένε Ρόμπσον;)

Φοβούνται τα γεννήματα,

Τη γης         

Το γάργαρο νερό φοβούνται της πηγής

Φοβούνται

Να θυμούνται

Και τις χαρές τους

Το χέρι ενός φίλου δεν έσφιξε ποτέ τους

Το χέρι τους

Ζεστό

Σαν το πουλί

Χωρίς να θέλει σκόντα

Προμήθειες

Ή κάποια αναβολή

Στη πλερωμή.

Φοβούνται την ελπίδα

Φοβούνται Ρόμπσον να ελπίσουν

Φοβούνται καναρίνι

Που 'χεις φτερά αητού

Φοβούνται τα τραγούδια μας

Μη τους τσακίσουν.

Οχτώβρης 1949

(Δεν αναγράφεται ο μεταφραστής)

Από την έκδοση «ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ (ΕΚΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ)», εκδοτικό ΝΕΑ ΕΛΛΑΔΑ, 1953. Το βρήκαμε σε ανατύπωση από τις «εκδόσεις ΜΟΣΧΟΣ». 

4) ΔΕ ΜΑΣ ΑΦΗΝΟΥΝ ΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΟΥΜΕ

Δε μας αφήνουν να τραγουδούμε Ρόουμπσον

καναρίνι μου με τις φτερούγες του αετού

μαύρε αδερφέ μου με τα μαργαριταρένια δόντια

δε μας αφήνουν να φωνάξουμε τα τραγούδια μας.

Φοβούνται Ρόουμπσον

φοβούνται την αυγή, φοβούνται να δούνε,

φοβούνται ν’ ακούσουνε, φοβούνται ν’ αγγίξουνε.

Φοβούνται ν’ αγαπήσουν

φοβούνται ν’ αγαπήσουν όπως αγάπησε με πάθος ο Φερχάτ.

(Χωρίς άλλο κ’ εσείς μαύροι αδερφοί μου

έχετε έναν Φερχάτ, πώς τον λες, Ρόουμπσον;)

Φοβούνται τον σπόρο και την γη,

φοβούνται το νερό που τρέχει,

φοβούνται να θυμούνται.

Το χέρι ενός φίλου που δε θέλει

έκπτωση ουδέ προμήθεια μήτε προθεσμία

σαν πουλάκι ζεστό

το χέρι τους ποτέ δε θα το σφίξη.

Φοβούνται την ελπίδα,  Ρόουμπσον, φοβούνται την ελπίδα:

Φοβούνται, καναρίνι μου με τις φτερούγες του αετού,

φοβούνται τα τραγούδια μας, Ρόουμπσον…

Οκτώβριος 1949

(Μετάφραση Άρης Δικταίος)

Από το βιβλίο «ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ, 122 ΠΟΙΗΜΑΤΑ» (μετάφραση, πρόλογος, σχόλια ΑΡΗ ΔΙΚΤΑΙΟΥ), εκδόσεις Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα 1981.