 |
| «Δεν θα περάσουν!» (Αφίσα του ισπανικού εμφυλίου) |
Όπως έλεγε ο Μαρξ «σε όλες τις χώρες οι προλετάριοι έχουν τα ίδια συμφέροντα και τον ίδιο εχθρό, έχουν να διεξάγουν τον ίδιο αγώνα». Με τους στίχους και την ίδια τη ζωή του, τη γεμάτη αγώνα, διώξεις και φυλακίσεις, ο Ναζίμ Χικμέτ υπερασπίστηκε κάθε καταπιεσμένο από την καπιταλιστική βαρβαρότητα, πάλεψε δίπλα σε κάθε ταξικό αδέρφι του που επαναστατούσε σε κάθε γωνιά του κόσμου. Ο Χικμέτ ως κομμουνιστής αντιμάχεται την αστική τάξη της χώρας του και, πιστός στο διεθνιστικό του καθήκον, στέκεται στο πλευρό των αγωνιζόμενων λαών. Το «Χιονίζει μες στη νύχτα» το έγραψε για τον εμφύλιο της Ισπανίας.
Το
«Νο pasaran!» («δε θα περάσουν!» οι φασίστες) ήταν η κατακλείδα μιας αντιφασιστικής
ομιλίας (Ισπανία, 1936) της θρυλικής Πασιονάριας. Έγινε σύνθημα στα χείλη κάθε
αντιφασίστα κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου και, μέχρι σήμερα, στα χείλη
κάθε αγωνιστή, σε πολλές γωνιές του κόσμου, που μάχεται ενάντια στο τέρας του
φασισμού.
Χιονίζει μες στη νύχτα
Ούτε ν’ ακούς μια
φωνή απ’ τον άλλο κόσμο
Ούτε να βάζεις μες
στο υφάδι των στίχων
πράματα αμύθητα
Ούτε ν’ αναζητάς τη
ρίμα σάμπως χρυσικός
Ούτε όμορφα λόγια,
ούτε μεγάλη πέννα.
Τούτο το βράδυ ― ευλογημένος νάναι ο Θεός ―
είμαι πιο πάνου
πολύ πιο πάνου απ’
όλα τούτα.
Τούτο το βράδυ
ένας τραγουδιστής
είμαι των δρόμων
είναι γυμνή η φωνή
μου δίχως μπιχλιμπίδια
Γυμνή φωνή που
τραγουδάει για σένα
ένα τραγούδι που δε
θαν τ’ ακούσεις.
Χιονίζει μες στη
νύχτα
Κ’ είσαι μπροστά
στις πύλες της Μαδρίτης
Έχεις μπροστά σου
ολάκερη στρατιά από πολιτείες
Μια στρατιά που
σκοτώνει ό,τι πιο ωραίο στον κόσμο ετούτο
Τη νοσταλγία, την
ελπίδα, τα παιδιά, τη λευτεριά.
Χιονίζει μες στη
νύχτα.
Απόψε μπορεί να
ξεπαγιάζουν
τα μουσκεμένα πόδια
σου.
Χιονίζει
Κ’ ίσως ενώ σε
σκέφτουμαι
την ίδια τούτη τη
στιγμή
μπορεί και να σε
βρίσκει η σφαίρα
Και τότε πια ούτε
χιόνι, ούτε άνεμος.
Χιονίζει.
Εσύ που τώρα μπρός
στις πύλες της Μαδρίτης λες «δε θα περάσουν»
Υπήρχες δίχως άλλο
κι από πριν.
Ποιος είσουν; πούθε
ερχόσουν; ποιά ήταν η δουλειά σου;
Μπορεί και να ’χεις
έρθει απ’ τα ορυχεία της Αστούριας
Μπορεί στο μέτωπό
σου ένας επίδεσμος ματόβρεχτος
Να κρύβει μια
λαβωματιά που πήρες στο Βορρά
Μπορεί και να ’ταν
το ντουφέκι σου
πούριξε τη στερνή
τη σφαίρα
όταν τα γιούνγκερς
καίγαν το Μπιλμπάο.
Ή μπορεί νάσουν
κάνας μεροκαματιάρης
στο αγρόχτημα ενός
κάποιου κόμητα Φερνάντο Βαλεσιέρο ντε Καρτόμπαν
Ή μπορεί νάχες στην
Πουέρτα ντέ Σολ κανένα μικρομάγαζο
και να πουλούσες
φρούτα με τα χτυπητά της Ισπανίας χρώματα.
Μπορεί να μην είχες
καν επάγγελμα
Μπορεί και νάχες
μια ωραία φωνή
Μπορεί και νάσουν
σπουδαστής ή της φιλοσοφίας ή του δικαίου
και νάχουν μείνει
τα βιβλία σου κάτου απ’ τις ρόδες
των ιταλικών
θωρακισμένων.
Μπορεί στον ουρανό
να μην πιστεύεις
ή μπορεί νάχεις μες
στον κόρφο σου
κανένα σταυρουλάκι
περασμένο σ’ ένα σπάγγο.
Ποιός είσαι, πώς σε
λένε, πόσο χρόνων είσαι;
Δεν έχω δει, μήτε
θα ιδώ το πρόσωπό σου.
Μπορεί ‒ ποιός ξέρει ‒ να θυμίζει αχνά τα πρόσωπα
εκείνων που
τσακίσαν τον Κολτσάκ στη Σιβηρία.
Μπορεί πάλι να
μοιάζει με το πρόσωπο εκεινού
που κείται στο
πεδίο της μάχης του Τουμλουμπουνάρ
Ακόμη μπορεί νάσαι
ολόιδιος το πορτραίτο
του Ροβεσπιέρου.
Δεν άκουσες ποτέ
σου τ’ όνομά μου, κι ούτε θα τ’ ακούσεις.
Ανάμεσό μας είναι
θάλασσες, βουνά,
αυτή η καταραμένη
μου ανημπόρια
κ’ η Επιτροπή της
μη - επεμβάσεως.
Δε μπορώ μήτε νάρθω
στο πλευρό σου
μήτε και να σου
στείλω ένα κασόνι με φυσίγγια
ή λίγα φρέσκα αυγά
ή ένα ζευγάρι
μάλλινα, τσουράπια.
Κι ωστόσο ξέρω πως
τα πόδια σου
ριζωμένα στις πύλες
της Μαδρίτης
κρυώνουνε σα δυο
γυμνά παιδιά
και ξέρω ακόμη
πως ό,τι ωραίο κι
ό,τι μεγάλο υπάρχει
ό,τι μεγάλο κι ό,τι
ωραίο θα βρει μια μέρα ο άνθρωπος
(ετούτο πούναι η
τρομερή λαχτάρα της ψυχής μου)
το ξέρω πως
χαμογελάει μέσα στα μάτια του φρουρού μου,
μπρος στις πύλες
της Μαδρίτης,
και ξέρω ακόμη πως
εχτές, αύριο, κι απόψε βράδυ
αχ, δεν μπορώ να
κάνω τίποτ’ άλλο
παρά μονάχα να τον
αγαπάω.
1937
ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ
Ναζίμ Χικέτ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ
(πρόλογος και απόδοση Γιάννη Ρίτσου), Εκδ. (12η) Κέδρος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου