«ΟΙ ΜΟΙΡΑΙΟΙ – Μεταφορά στη σύγχρονη εποχή» - Σχολικό έτος 1983-84

Σχολικό έτος 1983-84. Τάξη Β΄ Λυκείου. Χτυπάει το κουδούνι, διάλειμμα τέλος. Η φιλόλογός μας μπαίνει στην τάξη, κάνει μερικά βήματα και στέκεται μπροστά στο μαυροπίνακα: «Παρακαλώ να βγάλετε το τετράδιο εργασιών των νέων ελληνικών». Από το Γυμνάσιο είχα ξεχωρίσει αυτό το μάθημα.   Στο Λύκειο έγινε το αγαπημένο μου. Αυτό το οφείλω σε μεγάλο βαθμό στην καθηγήτριά μου φιλόλογο κυρία Μάρω Δημάκου που μας έμαθε πώς να προσεγγίζουμε ουσιαστικά ένα λογοτεχνικό έργο και μ’ έκανε ν’ αγαπήσω τη λογοτεχνία.

Εκείνες τις μέρες μιλούσαμε για τον Βάρναλη. Μας είχε μοιράσει φωτοτυπημένα ποιήματά του για να τα διαβάσουμε στο σπίτι. Ήταν κάτι που συνήθιζε να κάνει στα μαθήματα γλώσσας, φέρνοντάς μας κοντά στο έργο λογοτεχνών που είτε αγνοούσε επιδεικτικά, είτε προσπαθούσε να υποβαθμίσει το σχολικό βιβλίο (εννοείται πως η οικονομική επιβάρυνση ήταν όλη δική της…). Η κυρία Δημάκου γύρισε προς τον πίνακα και τότε ακούστηκε ο ήχος της κιμωλίας που έγραφε το θέμα: "ΟΙ ΜΟΙΡΑΙΟΙ – Μεταφορά στη σύγχρονη εποχή". «Θέλω να είστε σύντομοι και περιεκτικοί».

Αυτή είναι η «εργασία» του μαθητή Οικοδόμου. Αγνοούσα την ύπαρξή της, μέχρι που την ανακάλυψα πρόσφατα σ’ ένα σκονισμένο κουτί, απ’ αυτά που κλείνει κανείς ξεχωριστές στιγμές όταν έχουν γίνει πια παρελθόν. Πιστή αντιγραφή (και στην ορθογραφία) από το σχολικό μου τετράδιο. Θυμάμαι ότι είχα προσπαθήσει να είμαι «σύντομος και περιεκτικός»...

ΟΙ ΜΟΙΡΑΙΟΙ – Μεταφορά στη σύγχρονη εποχή

"Το ποίημα αυτό είναι και θα είναι το ίδιο επίκαιρο, όσο στη χώρα μας θα υπάρχουν εκμεταλευτές και εκμεταλευόμενοι, όσο η κοινωνία μας θα χωρίζεται σε τάξεις. Από τη δεκαετία του ’20 – ’30 μέχρι σήμερα δεν επικρατεί η ίδια κατάσταση. Υπάρχουν όμως πολλές ομοιότητες. Όπως και τότε, έτσι και σήμερα η κρίση που περνάει το καπιταλιστικό σύστημα δεν φέρνει μόνο οικονομικά προβλήματα σους νέους. Είναι και μία κρίση ηθική, πολιτιστική, τρόπου και αξιών ζωής του σημερινού συστήματος που επιδρά πολλές φορές δραματικά μέσα στην ευαίσθητη νέα γενιά. Τα ναρκωτικά, η βία, το έγκλημα είναι μόνο οι πιο ακραίες περιπτώσεις στις οποίες σπρώχνονται οι νέοι από την ανεργία, τη μοναξιά, το πρόωρο άγχος της ζωής, την κοινωνική εγκατάλειψη, την αβεβαιότητα, την υποκρισία και τους αδυσώπητους φραγμούς που συναντούν σε κάθε τους προσπάθεια για κάτι καλύτερο.

Σήμερα, σχεδόν σε κάθε βήμα της νεολαίας καιροφυλακτούν οι μεγάλες σειρήνες που θέλουν υποτίθεται να της προσφέρουν την «εύκολη ζωή», τα «εύκολα» όνειρα, και τις «μοντέρνες» αλλά εφήμερες απολαύσεις, που πληρώνονται καμιά φορά, για μια ολόκληρη ζωή. Μπορεί σήμερα ο λαός και η νεολαία να μπορούν να μορφωθούν πιο εύκολα απ’ ότι το 1920, αλλά όχι όπως θα ‘πρεπε. Κι αυτό γιατί υπάρχουν ταξικοί φραγμοί στη μόρφωση, που χωρίζουν τους μαθητές σε παιδιά των εργαζομένων στα υποβαθμισμένα δημόσια σχολειά και στα παιδιά των βιομηχάνων στα υψηλού επιπέδου ιδιωτικά κολλέγια. Μπορεί σήμερα ο καθένας να μην είναι τόσο φτωχός όσο να μην έχει να φάει, αλλά η σημερινή οικονομική κρίση, η ανεργία και η ακρίβεια δεν επιτρέπουν στον εργαζόμενο λαό να ζει όπως του αξίζει ενώ επιτρέπουν να βασιλεύουν οι βιομήχανοι και να καταπιέζουν το λαό. 

Δεν υπάρχει μεγαλύτερη καταγγελία για το σημερινό κοινωνικό σύστημα της εκμετάλευσης και της αδικίας, από τα αδιέξοδα που υψώνει στη ζωή και στο μέλλον της νεολαίας. Οι επιδιώξεις για μια ανθρώπινη ζωή που συνθλίβονται, η κοινωνική αδικία, τα νεανικά όνειρα που γκρεμίζονται, οι ελπίδες που σβήνουν, όλα αυτά είναι η πηγή της διαμαρτυρίας που σηκώνεται από τη σημερινή νεολαία. Η ολιγαρχία φοβάται αυτή την διαμαρτυρία και αν δεν μπορεί να την πνίξει, προσπαθεί να τη μετατρέψει σε φυγή από την πραγματικότητα. Άλλες πάλι δυνάμεις θέλουν να την κρατούν αυθόρμητη, απολίτικη, χωρίς στόχους, ακίνδυνη για το σύστημα.

Μόνο όταν αυτή η διαμαρτυρία γίνει συνειδητή δύναμη για την αλλαγή της κοινωνίας, μέσα από την οργανωμένη πάλη, ενάντια στο καθεστώς της εξάρτησης και της πλουτοκρατίας, για μια δίκαιη ζωή και για ένα νέο κοινωνικό σύστημα που έρχεται, θα μπορούμε να πούμε ότι οι μοιραίοι και οι απόκληροι θα γίνουν κυρίαρχοι της κοινωνίας αφού θα πάρουν την τύχη τους στα χέρια τους."

ΥΓ. Πέρασαν από τότε τριάντα χρόνια ακριβώς. Και σήμερα που δεν είμαι μαθητής   τα ίδια θα έγραφα...