Ο αντάρτης ποιητής ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ

Ο Νίκος Καρβούνης (αριστερά) στο βουνό,

μαζί με τον λογοτέχνη Δημήτρη Χατζή

Γεννήθηκε στην Ιθάκη. Και η «Ιθάκη του» ήταν το τραγούδι της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης, το «Βροντάει ο Ολυμπος». Ενας αντιστασιακός θούριος που γράφτηκε στα τέλη του 1942 και μελοποιήθηκε από τον αντάρτη μουσικό Αστραπόγιαννο (Ακη Σμυρναίο). Ο Νίκος Καρβούνης θήτεψε σαν δημοσιογράφος σε αρκετές εφημερίδες. Μετέφρασε στην Ελλάδα, για πρώτη φορά, τα έργα των ποιητών Γουόλτ Γουίτμαν, Σέλεϊ, Πόε, Μαγιακόφσκι. Μαζί με τον «οδηγητή του λαού», τον ποιητή Κώστα Βάρναλη εκδίδουν το φιλολογικό περιοδικό «Ηγησώ». Το 1912, ενταγμένος στο τάγμα των Επτανησίων Γαριβαλδινών, συμμετέχει στους βαλκανικούς πολέμους σαν πολεμικός ανταποκριτής. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (ήταν εθελοντής/ ανταποκριτής) ασπάζεται το μαρξισμό και τη διαλεκτική του. Το 1932 ήταν στέλεχος της «Κοινωνικής Αλληλεγγύης» (Διεθνής Εργατική Βοήθεια).

Μέσα από τις στήλες του «Ριζοσπάστη» και στο περιοδικό «Νέοι Πρωτοπόροι», στάθηκε δίπλα στους «ταπεινούς και καταφρονεμένους», στους «κολασμένους». Ο αντιφασίστας διανοούμενος, αρθρογραφώντας αποκαλύπτει τον εμπρησμό του γερμανικού Ράιχσταγκ και τα φονικά πογκρόμ των ταγμάτων εφόδου εναντίον των Γερμανών κομμουνιστών. Το δικτατορικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου 1936, τον φυλακίζει/ εξορίζει στη Γαύδο, για τις κομμουνιστικές/ αντιφασιστικές του απόψεις (έγραφε στο «Ριζοσπάστη» με το ψευδώνυμο Κ. Μαυροθαλασσίτης). Μετά την κατάληψη της Ελλάδας από τους Ιταλο-γερμανούς φασίστες, φυλακίζεται στο στρατόπεδο της Λάρισας και, αμέσως μετά την αποφυλάκισή του, εντάσσεται στο ηρωικό ΕΑΜ και ανεβαίνει στο βουνό. Αναλαμβάνει το Γραφείο Τύπου στην ΠΕΕΑ και το πρώτο ελεύθερο πρακτορείο ειδήσεων στα ελεύθερα βουνά της Ελλάδας. Η προσφορά του στην Εθνική Αντίσταση μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ είναι σημαντική. Οι λαϊκές του αποστολές, για λογαριασμό του ΕΑΜ σε Αγγλία, Αμερική, Γαλλία και Σοβιετική Ενωση, όπως αναφέρει ο Κώστας Καραγιώργης στο «Ριζοσπάστη», ήταν σημαντικότατες. Ο πνευματώδης λογοτέχνης με κομμουνιστικό θάρρος, αφοσιώθηκε μέχρι το τέλος της ζωής του για τα ιδανικά της λαϊκής δημοκρατίας, με κέντρο τον Ανθρωπο!

Τα γραφτά του παραμένουν και σήμερα επίκαιρα. Εγραφε: «Η επιστήμη εξεπορνεύθη και αυτή εις εφόδιο επιτυχίας διά την βιοπάλην, εις επάγγελμα βιοποριστικόν, εις είδος εκμεταλλεύσιμον προς χρηματισμό και εξασφάλισιν υλικής ευμαρείας...». «Το λέγουν οι ταρτούφοι της κρατούσης σημερινής κοινωνίας - είναι υποχρεωμένος να πετάξει στο πέλαγος της βιοπάλης ό,τι αγνόν και ευγενικό του απομένει ακόμη: την αγνότητα, την ανθρωπίνη ωραιότητα... Οι νόμοι της ζωής έχουν τη νέμεσή τους: εκείνοι που καταστρέφουν, που θα τον καταρρίψουν τον κόσμον που εσάπισε, που υπερωρίμασε για να δημιουργήσουν έναν κόσμον... Είναι οι ίδιοι οι Νέοι...» (4 Απριλίου 1932 απ' την εφημερίδα «Πρωΐα»). Με τις ιδέες του πατριωτισμού, του κομμουνισμού κινήθηκε ο Νίκος Καρβούνης δίπλα στο βασανισμένο λαό: «Σπάμε την άτιμη την αλυσίδα/ που μας εβάραινε θανατερά./ Θέλουμε λεύτερη εμείς Πατρίδα/ και Πανανθρώπινη τη λευτεριά». Το θρυλικό τραγούδι του «Στ' άρματα - στ' άρματα» αντηχεί... κάθε στιγμή. Θα συντροφεύει πάντα την εργατική τάξη.

Παναγιώτης ΚΑΡΑΒΑΣΙΛΗΣ

Ριζοσπάστης, Σάββατο 4 Φλεβάρη 2006