Γ. Ανατολίτης, Έλληνας ποιητής της Σοβιετικής Ρωσσίας

«Στο Δνείπερο φτιάνουμε παλάτια της τέχνης στο Βόλχοβ γιγάντους της νέας ζωής. Στους κάμπους, στις στέπες που χώριζαν φράχτες απέραντη μια κολεχτίβα γης…»

Αν αναζητήσει κανείς στοιχεία για κάποιον Έλληνα της ΕΣΣΔ των δεκαετιών 1920-40  θα βρεθεί αντιμέτωπος με αναφορές για  εκκαθαρίσεις, διώξεις και εκτοπισμούς χιλιάδων Ελλήνων Ποντίων από το «σταλινικό καθεστώς».

Αναφορές που με μια πρώτη ματιά, (που συνήθως παραμένει «πρώτη» και δεν ακολουθεί μια πιο ερευνητική δεύτερη ή και τρίτη…) μοιάζουν να στηρίζονται σε «ατράνταχτα επιχειρήματα». Αν όμως ακολουθήσουν και άλλες «ματιές» τότε γίνονται διακριτές  οι μέθοδοι και οι πηγές διαφόρων «ποντιολόγων» και της σχολής των σύγχρονων ιστοριογράφων που διαστρεβλώνουν την ιστορική πραγματικότητα και  που, ανεξαρτήτως της αφετηρίας του καθένα, όλοι  «τερματίζουν» στην  αναθεώρηση της Ιστορίας μέσα από την αναβίωση του αντικομμουνισμού-αντισοβιετισμού και την εξίσωση του φασισμού με τον σοσιαλισμό-κομμουνισμό.

Αφορμή για αυτή την εισαγωγή μας έδωσαν δυο ποιήματα που ανακαλύψαμε ξεφυλλίζοντας τις σελίδες του Ριζοσπάστη της δεκαετίας του ΄30 και η έρευνα που ακολούθησε για να βρούμε στοιχεία για τον ποιητή που τα έγραψε. Το πρώτο ποίημα δημοσιεύτηκε στο φύλλο του Σαββάτου 21 Απρίλη 1934. Ακριβώς από κάτω υπήρχε η σημείωση: «Του Έλληνα ποιητή της Σοβιετικής Ένωσης Γ. Ανατολίτη. (Από την εφημερίδα «Κομμουνιστής» του Ροστόβ)».

ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΠΟΥ ΑΝΑΓΕΝΝΙΕΤΑΙ
Σωπαίνουν τα όπλα βουβά τα κανόνια
τη γη δε βαράνε αλόγων οπλές
μα έτοιμοι οι λόχοι προσμένουν σινιάλο
για νέους αγώνες και μάχες σκληρές.
Στους κάμπους, στις στέπες τ’ ατσάλινα [τζέτια;]
γκρεμίζουν τους φράχτες δεσμά της δουλειάς
κι ο φαντάρος απάνω στα τράχτορα κει πέρα,
τις πρόληψες ρίχνει, τους θρύλους πετά.
Στο Δνείπερο φτιάνουμε παλάτια της τέχνης
στο Βόλχοβ γιγάντους της νέας ζωής.
Στους κάμπους, στις στέπες που χώριζαν φράχτες
απέραντη μια κολεχτίβα γης.
Βουβά τα κανόνια, βουβά τα ντουφέκια,
μιλάει το μοτόρ, τραγουδάει το σφυρί
και πλάστες και χτίστες τα χέρια μας τώρα
πανώρια την πλάθουν τη νέα ζωή.
Δεν θέλουμε αίμα, πολύνεκρες μάχες
που παίρνουν εργάτη κι αγρότη παιδιά,
μ’ αν είνε ανάγκη, σαν δοθεί το σινιάλο,
στα άλογα πάλι, στα όπλα ξανά.

Από τα λίγα στοιχεία που μπορέσαμε να βρούμε, την εφημερίδα «Κομμουνιστής» την έβγαζε εκδοτικός οίκος με το ίδιο όνομα, που μαζί με τον οίκο «Κολεκτιβιστής» ήταν οι δυο μεγαλύτεροι ελληνόγλωσσοι εκδοτικοί οίκοι στην ΕΣΣΔ εκείνη την περίοδο, με παραγωγή εκατοντάδων βιβλίων  πολιτικοοικονομικού περιεχομένου, αγροτικής οικονομίας και υγιεινής, λογοτεχνικά, σχολικά κ.ά. Ο «Κομμουνιστής» συσπείρωνε πολλούς λογοτέχνες και ποιητές και φιλοξενούσε τα έργα τους σε βιβλία αλλά και σε φιλολογικά και λογοτεχνικά  περιοδικά. Ανάμεσα στους λογοτέχνες αυτούς ήταν και ο ποιητής Γ. Ανατολίτης.

Ένα ακόμα ποίημά του, δημοσιεύτηκε στον Ριζοσπάστη της Κυριακής 22 Απρίλη 1934, με την υπογραφή «Γ. Ανατολίτης. Έλληνας ποιητής της Σοβιετικής Ρωσσίας»:

Ο ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΦΡΟΥΡΟΣ
Από τα σπλάχνα του Οχτώβρη
φρουρός εγώ κ’ εγώ παιδί του
ψηλά το λάβαρο κρατώ·
του αρχηγού μας του μεγάλου
πιστά εδώ τη διαθήκη,
τις εντολές πιστά φρουρώ.
Οι θρόνοι γύρω μου συντρίμμια,
για δες: κουρέλια τις πορφύρες,
ράκη τις πρόληψες πατώ,
τον τίμιο κόπο σου αγρότη
στα σύνορ’ άγρυπνος φρουρώ.
Ας παν’ ν’ ουρλιάζουνε τ’ αγρίμια,
ας παν να σκούζουνε τα όρνια,
εγώ στον όρκο μου πιστός,
της εργατιάς όλου του κόσμου,
της αγροτιάς του κόσμου όλου
στέκω ακοίμητος φρουρός.
Ήλιος η λόγχη μου, αχτίδες
ελπίδας στέλνει στα μπουντρούμια
κει που στενάζει η εργατιά·
και κόκκινοι ξυπνάνε οι φαντάροι
κι οι πρωτοπόροι της ιδέας
μες στου οχτρού μου την καρδιά.
Από τα σπλάχνα του Οχτώβρη
γέννημα θρέμμα και παιδί του
στέκω στον όρκο μου πιστός,
του Οχτώβρη να που πλησιάζει,
να, του παγκόσμιου Οχτώβρη
φρουρός εγώ και οδηγός.

Πάντως, ενώ δυσκολευτήκαμε να βρούμε περισσότερα στοιχεία για τον ποιητή Γ. Ανατολίτη δεν συνέβη το ίδιο για να συμπεράνουμε ότι όπως δεν είναι σώνει και καλά έγκυρα τα συμπεράσματα-βιβλία όλων των ιστορικών επιστημόνων, επειδή και μόνο τα έγραψαν ιστορικοί, έτσι δεν είναι αναγκαίο  κιόλας να σπουδάσει κάποιος ιστορία για να αποχτήσει μια πιο σαφή και έγκυρη εικόνα για μια συγκεκριμένη ιστορική περίοδο. Σημασία έχει πόσο ανήσυχος είναι (αν είναι) ο αναγνώστης κάθε φορά και που θα απευθυνθεί για να αποχτήσει την  αληθινή -άρα πολύτιμη-  γνώση που θα τον βοηθήσει να γυρίσει την πλάτη στους επιστήμονες αυτούς που, χρησιμοποιώντας αντιεπιστημονικά εργαλεία, διαστρεβλώνουν «επιστημονικά», παραχαράσσουν ή και ξαναγράφουν κάποιες φορές την ιστορία όταν δεν τους βολεύει, δηλαδή όταν δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα της τάξης των «νικητών» που οι ίδιοι υπηρετούν.

 Πρωτοδημοσιεύτηκε στο ΑΤΕΧΝΩΣ