ΣΥΝΤΡΟΦΕ ΧΑΜΟΓΕΛΟ

Σύντροφε Χαμόγελο,

η Άνοιξη κι η Ανάσταση:

μέρα δίχως σύγνεφο,

νύχτα μου ολοφέγγαρη.

Σύντροφε Χαμόγελο,

ξάγναντο σε διάσελο:

κάμπος και ψηλό βουνό

πέλαο δίχως σύνορα.

Σύντροφε Χαμόγελο,

φέγγος χρυσοκάντηλο,

κι ήμερη παρηγοριά

μες στην άγριαν ερημιά.

Σύντροφε Χαμόγελο,

ρόδινο μαγιάπριλο,

βοσκοτόπι ανθόσπαρτο,

και γρασίδι αθέριστο.

Σύντροφε Χαμόγελο,

φρέσκο κουλουρόψωμο,

πού μοιράζεται ζεστό

σε διαβάτη, σε φτωχό.

Σύντροφε Χαμόγελο,

χάραμα καλοκαιρινό,

λαμπροφορεμένη αυγή

που ξυπνάει μ’ ελπίδα η γη.

Σύντροφε Χαμόγελο,

σ’ έκοψε και σε η ριπή

και πετάς στα σύγνεφα

τα ηλιοβασιλέματα.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΩΤΑΣ

Στο βιβλίο των Βασίλη Ρώτα και Βούλας Δαμιανάκου «Μνημόσυνο» (Αθήνα, 1961), η Δαμιανάκου καταγράφει την μαρτυρία της (διαβάστε τη ΕΔΩ) από τη συνάντησή της με τον Ναπολέοντα Σουκατζίδη σε ένα από τα στρατόπεδα του μαρτυρίου. Της κάνει εντύπωση το χαμόγελό του. Ο Βασίλης Ρώτας  συνοδεύει το κείμενο της συντρόφου του με το παραπάνω ποίημα.

Ο Ναπολέων Σουκατζίδης, εθνικός ήρωας, Ακροναυπλιώτης, μάρτυρας στο Χαϊδάρι, εκτελέστηκε στην Καισαριανή την Πρωτομαγιά του 1944 ανάμεσα στα 200 στελέχη και μέλη του ΚΚΕ. Ο Σουκατζίδης ήταν πρότυπο ελεύθερου ανθρώπου, αγνού πατριώτη και αντιστασιακού, ήταν κομμουνιστής. Στην τελευταία πράξη της ζωής του επαναλαμβάνει ό,τι έκανε καθημερινά ως κρατούμενος του ντόπιου φασιστικού καθεστώτος και αργότερα των Γερμανών καταχτητών. Φτάνει στην υπέρβαση. Του χαρίζεται η ζωή από τον καταχτητή και κείνος επιλέγει ελεύθερα και συνειδητά το θάνατο, απειλώντας τους Γερμανούς εκεί στο Σκοπευτήριο πως η Ελλάδα θα νικήσει και εκείνοι θα συντριβούν.