ΤΕΛΛΟΣ ΑΓΡΑΣ – Οι αγνοημένες

Nous sommes les ingénues
Aux bandeaux plats, à l'oeil bleu.
VERLAINE

Σκούφιες πλεχτές, κοντές κοτσίδες,

σαλάκι τρεις φορές στριφτό

―φτωχές μαθήτρες, κορασίδες…

Απρόσεχτες, παραπατάνε.

Στις λάσπες, με ξεφωνητό,

τα τρύπια τσόκαρα βουτάνε.

Η Μοίρα δεν τους έχει κλώσει

ουδέ μετάξι στα μαλλιά,

ουδέ χρυσό στη μέση κρόσσι,

μα άχαρες, πολυφορεμένες

ποδιές, που κρέμεται η θηλειά,

κι’ ούτε ως τα γόνατα φτασμένες.

Κρυώνουν, κι’ άλλες τους ακόμα

πεινάνε· μα άλλες ―πιο καλά―

μασσούν μαστίχα, άκρη στο στόμα.

Κι’ αν δεν κατέχουν τι είναι η Γνώση,

στα μάτια τους τα βαθουλά

τι πρώιμα που έχουν μεγαλώσει!

Στο σπίτι, πάντα η φτώχεια, η λύπη·

χάνεται η σάκκα, το χαρτί,

 το «παιδί» κλαίει, η μητέρα λείπει·

κι’ αυτές, στην τύχη απορριγμένες,

ζουν, συντροφιά ξεχωριστή,

μια, αμόνοιαστες, μια, αγαπημένες.

Αδέξιες, κι’ όμως περγελάνε·

σκληρές, καταφρονετικές,

βγάζουν τη γλώσσα, αντιμιλάνε,

παρήκοες στην ορμήνεια, τρέχουν

άστατες, άσκεφτες ψυχές

που νόμο ή φταίξιμο δεν έχουν.

Ανοιχτομμάτες, καυχησιάρες.

Θαυμάζουν ―τούτο τες αρκεί.

Λαίμαργες, μα ποτές ζηλιάρες.

Μόνο, η φωνή τους, σαν ξεσπάζη

στην τάξη, μες στην Ωδική,

καίει ―σαν τρυγόνι, που σπαράζει.

ΤΕΛΛΟΣ ΑΓΡΑΣ

(Από το βιβλίο «Η ΧΑΜΗΛΗ ΦΩΝΗ – Τα λυρικά μιας περασμένης εποχής στους παλιούς ρυθμούς – Μια προσωπική ανθολογία του ΜΑΝΟΛΗ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗ», Εκδόσεις ΝΕΦΕΛΗ, Αθήνα 1990.)

Ο ποιητής Τέλλος Άγρας (πραγματικό όνομα Ευάγγελος Ιωάννου) έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα, στις 12 Νοέμβρη του 1944.

Βιογραφικά στοιχεία (πηγή: βικιπαίδεια)

«Γεννήθηκε στην Καλαμπάκα, όπου υπηρετούσε τότε ως σχολάρχης ο πατέρας του Γεώργιος Ιωάννου. Η μητέρα του λεγόταν Ειρήνη Βλάχου, ενώ ο μικρότερος αδερφός του Χρήστος. Το 1906 μετακόμισαν οικογενειακώς στο Λαύριο, όπου ο ποιητής τελείωσε το Δημοτικό και το Ελληνικό Σχολείο. Το 1907 πρωτοεμφανίζεται στη στήλη της αλληλογραφίας του περιοδικού Η Διάπλασις των Παίδων και από το 1911 έγραφε τακτικά στη στήλη συνεργασίας συνδρομητών του περιοδικού με το ψευδώνυμο Τέλλος Άγρας.

Το 1916 αποφοίτησε από το Γυμνάσιο και γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ’ όπου έλαβε το πτυχίο του το 1923. Το Μάιο του ίδιου χρόνου γράφει στη Διάπλαση των Παίδων το πεζογράφημα ‘‘Αποχαιρετισμός’‘. Συνεργάζεται και με άλλα περιοδικά, όπως με τη ‘‘Λύρα’‘, τον ‘‘Βωμό’‘, τους ‘‘Νέους’‘ κ.ά. Το 1918 βραβεύεται στο Σεβαστοπούλειο διαγωνισμό, ενώ κερδίζει και βραβείο στο διαγωνισμό διηγήματος του περιοδικού Εσπερία στο Λονδίνο. Το 1921 έδωσε διάλεξη για τον Καβάφη στην αίθουσα του Ελληνικού Ωδείου. Την ίδια χρονιά μεταφράζει τις ‘‘Στροφές’‘ του γαλλόφωνου Έλληνα ποιητή Ζαν Μορεάς (Jean Moreas). Το 1924 εργάστηκε στο Υπουργείο Γεωργίας και το 1927 διορίστηκε στην Εθνική Βιβλιοθήκη, θέση που παρέμεινε ως το θάνατό του.

Γράφει συχνά στο περιοδικό Νέα Εστία, της οποίας διετέλεσε και αρχισυντάκτης για ένα διάστημα, ενώ δημοσιεύει κείμενά του στα περιοδικά ‘‘Γράμματα’‘, ‘‘Νέα Ζωή’‘, ‘‘Αλεξανδρινή Τέχνη’‘, το ‘‘Δελτίο του Εκπαιδευτικού Ομίλου’‘ και σε πολλά άλλα έντυπα καθώς και στη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια του Πυρσού. Το 1934 κυκλοφόρησαν Τα βουκολικά και τα εγκώμια, η πρώτη ποιητική του συλλογή και το 1939 η δεύτερη με τίτλο Καθημερινές, που τιμήθηκε το 1940 με το Κρατικό Βραβείο.fabio

Στη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής χειροτέρεψε η ευαίσθητη κατάσταση της υγείας του. Το Νοέμβριο του 1944, χτυπημένος από αδέσποτη σφαίρα στον αστράγαλο, μεταφέρεται στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός, όπου ξεψύχησε.»

Για το έργο του (πηγή: εθνικό κέντρο βιβλίου)

«Ο Τέλλος Άγρας τοποθετείται στους έλληνες ποιητές του μεσοπολέμου, τους λεγόμενους νεορομαντικούς ή παρακμιακούς (Καρυωτάκης, Κλέων Παράσχος, Ναπολέων Λαπαθιώτης, Κώστας Ουράνης κ.α.). Το ποιητικό του έργο είναι αποτέλεσμα δημιουργικής αφομοίωσης του πνεύματος του γαλλικού συμβολισμού και αισθητισμού ( Moreas, Laforgue, Verlain, Mallarme, Baudelaire κ.α.) αλλά και της ελληνικής ποιητικής παράδοσης από το δημοτικό τραγούδι ως τον Ιωάννη Πολέμη, τον Κωστή Παλαμά, το Μιλτιάδη Μαλακάση και τον Κωνσταντίνο Καβάφη. Κινήθηκε στα πλαίσια της εσωτερικότητας, της μελαγχολίας, της νοσηρότητας και της απαισιοδοξίας των συγχρόνων του, υιοθέτησε την ειδυλλιακή ενατένιση του παρελθόντος, ωστόσο παράλληλα χάρη στη βαθιά πνευματική του καλλιέργεια αρνήθηκε να παραδοθεί στην απελπισία και αγωνίστηκε να κρατηθεί από την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Πρέπει τέλος να σημειωθεί η αξία του κριτικού του έργου που χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη οξυδέρκεια, ευαισθησία, βαθιά γνώση της φιλοσοφίας και επαρκή ενημέρωση για τις σύγχρονές του ευρωπαϊκές θεωρίες της λογοτεχνίας και τον τοποθετεί στην πρωτοπορία της νεοελληνικής κριτικής σκέψης.»