Οι λησμονημένοι ποιητές του Ηρακλείου

Κρήτη 30.11.1924. Ο ποιητής Λευτέρης Αλεξίου (αριστερά)

με τον Ν. Καζαντζάκη και τον ζωγράφο Τάκη Καλμούχο
Πηγή φωτό: www.lifo.gr

Αυτοί που διεκδίκησαν τη φήμη, ίσως την πήραν εν ζωή μ' όλα τα τιμήματα. Και όσοι δεν την πάλεψαν, τους απόμεινε μία γωνιά στην ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας.

Από αυτή την απομόνωση τους βγάζουν κάτι «τρελοί» εκδότες. Και τους ξαναφέρνουν στο κουρασμένο μυαλό όσων τους γνωρίζουν, φρεσκάροντάς το. Οι νεότεροι, όταν έχουν βαρεθεί τους ειδησεογραφικούς λογοτεχνικούς αστέρες, η τύχη τούς ρίχνει στα πόδια τους συγγραφείς που πέρασαν από την εποχή τους ζωντανοί και η λογοτεχνία τούς κρατούσε σε αναμονή, λες και η δικαίωσή τους θα ερχόταν μετά το θάνατό τους.

Οι εκδόσεις Δοκιμάκη έπραξαν το αυτονόητο, απονέμοντας δικαιοσύνη, με τον ομιλούντα τίτλο της σειράς «Οι λησμονημένοι του τόπου»· και ο τόπος δεν είναι άλλος από το Ηράκλειο της Κρήτης. Οι πέντε πρώτοι τόμοι δεν είναι εκδοτικά ξεπετάγματα των συγγραφέων που ανθολογούνται, αποκλειστικά λόγω τοπικού ενδιαφέροντος. Υπήρξαν προσωπικότητες μέσα στον καιρό τους, κι όταν πέρασε, δεν χάθηκε, αφού ήταν παρών στο έργο τους. Δεν θα συναντήσεις συχνά τα ονόματά τους σε αφιερώματα περιοδικών, αυτών των τελευταίων κιβωτών τής προς αναζήτηση υψηλής λογοτεχνικότητας.

Στον πρώτο τόμο της σειράς προσφερόταν ο «Λευτέρης Αλεξίου, ο ποιητής» (επιμ.: Δημήτρης Δασκαλόπουλος). Ο ποιητής (1890-1964) ήταν αδελφός της Ελλης Αλεξίου και της Γαλάτειας Καζαντζάκη. Εκτός από πολύγλωσσος, έπαιζε βιολί, βιολοντσέλο και πιάνο. Είναι βέβαιο ότι αγάπησε τα παιδιά.

Δικαιωματικά, ακολούθησε η «Κατίνα Παΐζη: πόσο πολύ αγάπησα» (επιμ.: Νίκη Τρουλλινού). Η αδελφή (1911-1996) της Αλέκας Παΐζη ασκήθηκε στο Μεσοπόλεμο που ακολούθησε του Μεγάλου Πολέμου και της Μικρασιατικής Καταστροφής, γι' αυτό η ποιητική της φωνή έχει το λυπημένο τριγμό.

Τρίτος, ο «Αρης Δικταίος: ανθολόγιο στην ποίησή του» (επιμ.: Ντίνος Κωνσταντόπουλος), ο λυρικός ποιητής (ψευδώνυμο του Κωνσταντίνου Κωνσταντουράκη, 1919-1983) της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Η μεταφυσική αγωνία περασμένη από το πιο λεπτό «υφασμάτινο» συνειδησιακό φίλτρο.

Προτελευταίος της σειράς, ο «Μανόλης Δερμιτζάκης: ο μπαρμπέρης ποιητής» (επιμ.: Μανόλης Καρέλλης), αφού την ίδια στιγμή που ασκούσε το επάγγελμα του κουρέα, έγραφε και ποιήματα. Ο διττός δημιουργός (1892-1965), μια φυσιογνωμία αξέχαστη, γι' αυτό και ο χρόνος τον εγκαθίδρυσε μοναδικό.

Μεταφυσικός είναι και ο μεταπολεμικός προσανατολισμός του «Μηνά Δημάκη: ανθολόγιο στην ποίησή του» (επιμ.: Αντώνης Σανουδάκης - Σανούδος). Η αυτοκτονία του επιστέγασε την προετοιμασία θανάτου και είχε την επιλογή της πτώσης από την ταράτσα της πολυκατοικίας του.

ΒΑΣΙΛΗΣ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ enet.gr