Τετάρτη 15 Μαρτίου 2017

Βασίλης Ρώτας: Μικρή μοιρολογήτρα


Όταν πρωτοδιάβασα αυτούς τους στίχους του σπουδαίου μας ποιητή και  συγγραφέα Βασίλη Ρώτα, ο νους μου «πέταξε» αυθόρμητα προς τη φωτογραφία που συνδέθηκε ίσως περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη με τον πόνο που βίωσε ο λαός μας, και ποτίστηκε κάθε τετραγωνικό εκατοστό αυτού του τόπου, από τις θηριωδίες και τα εγκλήματα των γερμανών ναζί καταχτητών που, όσο κι αν ψάξει, όμοιά του ελάχιστα θα βρει κανείς σ’ όλη τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η εικονιζόμενη Μαρία Παντίσκα - Μίχα απαθανατίστηκε από τον φωτογράφο Ντμίτρι Κέσελ να θρηνεί το ολοκαύτωμα του Διστόμου (10 του Ιούνη 1944), την ανείπωτη σφαγή εκατοντάδων αμάχων (ανάμεσά τους και συγγενείς της) και το ξεθεμέλιωμα του χωριού της. Η φωτογραφία πρωτοδημοσιεύθηκε στο αμερικανικό περιοδικό Life το Νοέμβρη του 1944 και από τότε «ταξίδεψε» και «ταξιδεύει» μεταφέροντας το μήνυμα Ποτέ πια φασισμός!

Το ποίημα περιλαμβάνεται στη συλλογή Μνημόσυνο (Αθήνα, 1961), όπου ο Βασίλης Ρώτας και η Βούλα Δαμιανάκου (σύντροφοι στη ζωή) μνημονεύουν με ποιήματα και μικρά πεζά κείμενα πολλούς «αδικοσκοτωμένους κι αδικοχαμένους»· κάποιους με τα ονόματά τους («όσους έτυχε να ’χουμε γνωρίσει ή ακούσει γι’ αυτούς»), αλλά «κι εκεί που ο λόγος μας δεν αναφέρει όνομα, πάλι αναφέρεται σε κάποιον απ’ τους πολλούς, που μας έμειναν άγνωστα τα ονόματά τους».

Ίσως, ο ποιητής να είχε αυτή την εικόνα στο νου όταν δώριζε στο λαό μας αυτούς τους υπέροχους στίχους…

ΜΙΚΡΗ ΜΟΙΡΟΛΟΓΗΤΡΑ

Με σκυφτά πνιγμένα βήματα
μικρή μοιρολογήτρα,
τον τοίχο τοίχο περπατάς κλεφτά σαν ίσκιος
πας να κρυφτείς σε απόμερη άκρη
σ’ όχτον έρημο, γκρεμό βαθύν
για να κλάψεις τους λεβέντες
που ούτε η στάχτη τους, την πήρε ο αέρας,
ούτε ο ίσκιος τους κάτω απ’ τα δέντρα.

Κάτσε, ακούμπησε χάμω στο χώμα,
που ολουνών είν, ο έρημος τάφος,
λύσ’ τη μαύρη μαντίλα,
λύσ’ τα μαύρα μαλλιά σου
που τα χιόνισε πρώιμος βοριάς,
τρυφερή κόρη, που έγινες τόσο νωρίς
μοιρολογήτρα
κι άρχισε μόνη σου, εκεί που κανείς δε σ’ ακούει
το πικρό μοιρολόι σου, χύνοντας
δάκρυα ζεστά
να σου βρέχουν τα χέρια
την ποδιά σου,
το χώμα.

Βασίλης Ρώτας

Δεν υπάρχουν σχόλια: