Στις 19 Μάη του 1895 έχασε τη ζωή του σε μάχη, στον πόλεμο κατά της
ισπανικής αποικιοκρατίας, ο ποιητής, στοχαστής, πολιτικός, συγγραφέας,
και δημοσιογράφος, ο Κουβανός επαναστάτης Χοσέ Μαρτί. Ο εθνικός ήρωας
της Κούβας, ο Απόστολος της Κουβανικής Ανεξαρτησίας όπως τον αποκαλούν
οι Κουβανοί, αφιέρωσε τη ζωή του στην πάλη για την ανεξαρτησία και την
ενότητα όλων των λαών της Λατινικής Αμερικής κατά του ισπανικού και του
αμερικάνικου ιμπεριαλισμού.
«Η αγάπη, μάνα, για την πατρίδα
δεν είναι η γελοία αγάπη για τη γη
ούτε για το χορτάρι που πατάνε τα πόδια μας
είναι το άσβεστο μίσος γι’ αυτόν που την καταπιέζει
είναι η αιώνια έχθρα γι’ αυτόν που της επιτίθεται…»Χοσέ Μαρτί, Στίχοι Απλοί
Στα 42 χρόνια της ζωής του, ο Μαρτί περπάτησε στο δρόμο της
ανθρωπιάς, της δικαιοσύνης, της τιμής, της αξιοπρέπειας, της φιλίας και
της αλληλεγγύης. Οι αρχές της ιδεολογίας του συνοδεύουν την κουβανική
επανάσταση σε όλη τη διαδρομή της, από το ξεκίνημά της μέχρι και σήμερα.
Ο Φιντέλ, ο Τσε, ο Καμίλο, ο Ραούλ αναφέρονται στον Μαρτί ως πηγή
έμπνευσης και φάρο φωτεινό της πορείας που οδήγησε την Κούβα στο δρόμο
της πλήρους και οριστικής ανεξαρτησίας της.
«…Ήδη διατρέχω κάθε μέρα τον κίνδυνο να δώσω τη ζωή μου για την πατρίδα και για το καθήκον μου – δεδομένου ότι το καταλαβαίνω κι έχω το κουράγιο που χρειάζεται για να το κάνω – το καθήκον να εμποδίσω έγκαιρα για την ανεξαρτησία της Κούβας την επέκταση των Ηνωμένων Πολιτειών στις Αντίλες και το να ριχτούν μ’ αυτή την περίσσεια δύναμη στα εδάφη μας της Αμερικής. Όσα έκανα μέχρι τώρα, και όσα θα κάνω, γι’ αυτό το σκοπό είναι…»[Απόσπασμα από επιστολή στον Μανουέλ Α. Μερκάντο ―«τον πιο αγαπημένο μου αδελφό»―, που έγραψε ο Μαρτί στις 18 Μάη του 1895, μια μέρα πριν πέσει νεκρός στη μάχη. Η επιστολή και άλλες επιστολές του Χοσέ Μαρτί ΕΔΩ]
Με την ομορφιά της σκέψης του και την αποφασιστικότητα της δράσης του
ο Χοσέ Μαρτί ξεπέρασε την εποχή του και πρόσθεσε στην ιστορία της
ανθρωπότητας το δικό του ανεξίτηλο σημάδι, σ’ αυτά που οι μελλοντικές
γενιές πάντα θα αναζητούν ως πηγή έμπνευσης για να μπορέσουν να πετύχουν
τους μεγάλους τους στόχους.
«Οι Απλοί Στίχοι, εκδόθηκαν για πρώτη φορά το 1891. Σε αυτούς ο Μαρτί
μιλάει σε πρώτο πρόσωπο, προσφέροντας μας όλες τις ενδόμυχες σκέψεις
του και το πνευματικό του περίγραμμα, με τόση ειλικρίνεια που πολλές
φορές αγγίζει την εκμυστηρίευση. Αυτοί συνθέτουν σε καλό μέτρο, μια
αυτοβιογραφική καταγραφή, σε τέτοιο βαθμό που αποτελούν ένα ντοκουμέντο
απαραίτητο για όποιον θελήσει να παρουσιάσει το πορτραίτο του ποιητή.
«Βάσανα! Ποιος τολμά να πει
Πως έχω εγώ βάσανα; Αργότερα,
Μετά από τον κεραυνό και τη φωτιά
Θα έχω χρόνο για να υποφέρω.Εγώ ξέρω για ένα μεγάλο πόνο
Ανάμεσα στα βάσανα τα ανείπωτα:
Η σκλαβιά των ανθρώπων
Είναι η μεγάλη δυστυχία του κόσμου!Υπάρχουν βουνά και πρέπει να σκαρφαλώσεις
Στα ψηλά βουνά. Μετά
Θα δούμε, ψυχή, ποιος είναι
Αυτός που σε έχει καταδικάσει να μου πεθάνεις!»Χοσέ Μαρτί, Στίχοι Απλοί
Στην εισαγωγή του βιβλίου των Απλών Στίχων, ο Μαρτί δηλώνει πως το
δημοσιεύει «γιατί αγαπάει την ειλικρίνεια και πιστεύει στην αναγκαιότητα
να εκφράζεται το συναίσθημα με τρόπο απλό και ειλικρινή». Με την
απλότητα τους ο Μαρτί είχε την πρόθεση να έχει πρόσβαση στο ευρύτερο
δυνατό ακροατήριο και να πλησιάσει τη φωνή του σε αυτή των
καταπιεσμένων. Η σοφία των Απλών Στίχων, το μεγαλείο τους, δίνεται από
τη χρήση της γλώσσας του λαού, του απλού ανθρώπου, για να του μεταδώσει
με αυτή, ένα μήνυμα ωραιότητας.»*
Σήμερα,
120 χρόνια από τον θάνατό του, η πατριωτική και αντιιμπεριαλιστική
σκέψη του Χοσέ Μαρτί, εξακολουθεί να αποτελεί βασικό συστατικό της
κουβανικής επανασταστικής ιδεολογίας ενάντια στις επιθετικές πολιτικές
του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού και στις πολιτικές αποκλεισμού, που για
πάνω από πενήντα χρόνια ασκούνται ενάντια στη σοσιαλιστική Κούβα. Σήμερα
που το αποκρουστικό πρόσωπο του ιμπεριαλισμού προσπαθεί να κρυφτεί πίσω
από μάσκες «φιλίας», η μνήμη του Χοσέ Μαρτί αποτελεί, ίσως περισσότερο
από ποτέ, πηγή διαρκούς έμπνευσης στην ηρωική αντίσταση του κουβανικού
λαού και στην υπεράσπιση της Επανάστασής του.
*Απόσπασμα από εισήγηση του χιλιανού ποιητή, Χάιμε Σβαρτ, σε εκδήλωση για την λατινοαμερικάνικη ποίηση. Ολόκληρη η εισήγηση ΕΔΩ.
Ο στίχος του τίτλου καθώς και όλοι οι στίχοι της ανάρτησης
περιέχονται στην έκδοση «VERSOS SENCILLOS – ΣΤΙΧΟΙ ΑΠΛΟΙ, Χοσέ Μαρτί,
Κούβα», (μετάφραση: Άννα Καράπα, Χάιμε Σβαρτ), Αθήνα 2010.
Τρίτη 19 Μάη 2015
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου