Πέμπτη 17 Οκτωβρίου 2013

Ο ποιητής ΛΕΩΝ ΚΟΥΚΟΥΛΑΣ (1894-1967)


Ο ποιητής, μεταφραστής και κριτικός Λέων Κουκούλας «γεννήθηκε στη Σύρα  το 1894. Έχει γερή μόρφωση και έκανε ταξίδια στη Γαλλία και Γερμανία. Πρωτοεμφανίστηκε στα νεοελληνικά Γράμματα το 1912 στον «Καλλιτέχνη» του Βώκου. Από τα 1913 ήταν συνεργάτης του «Νουμά». Από το 1920 και δώθε παρουσιάζει εντατική και πολύμορφη δράση. Είναι συνεργάτης στη «Μούσα» και αργότερα στη «Νέα Εστία» και σ’ άλλα περιοδικά. Κατέχει καλή θέση στον τομέα της κριτικής και έγραψε ποιήματα που του δινουν μια επίσης καλή θέση στο νεοελληνικό Παρνασό.

ΠΟΤΕ ΣΟΥ!…

Ποτέ σου, όσο γελούμενη κι αν είναι
κι απάνεμη η στεριά που σε καλεί,
μην πεις στο πλοίο σου: «εδώ για πάντα μείνε
κι ανήμεροι πιο πέρα είν’ οι γιαλοί».

Ποτέ σου, κι αν σε πρόλαβε το βράδυ
προτού χαρείς μια δόξα ημερινή,
μην κατεβάσεις μέσα στο σκοτάδι
της αυγινής σου ελπίδας το πανί.

Ποτέ σου, κι αν τη δίψα σου χορτάσεις
κι απ’ τον καρπό του μόχθου σου ευφρανθείς,
μπροστά στο νέο ταξίδι μη δειλιάσεις,
στις προκυμαίες τις ίδιες μη σταθείς.

Πεθαίνοντας της νίκης το στεφάνι
αν θες στο μέτωπό σου, όταν λυγά
το θάρρος σου, μην πεις: «Αυτό μου φτάνει»
κι ούτε ποτέ σου: «Τώρα πια είναι αργά».

[…] Δημοσίευσε τις ποιητικές συλλογές του: «Ένα πρωί» (1939), «Γνώριμοι δρόμοι» (1940), «Τρίγλυφο» (1944), «Της ζωής και του θανάτου». Έγραψε και τη νουβέλα «Απόστρατος» και το διήγημα «Ένας ένας» (1923). Επίσης μετέφρασε και προλόγισε δράματα του Ίψεν. Δημοσίευσε και το «Σχεδίασμα εισαγωγής στην ιστορία του θεάτρου».

ΕΧΕΙΣ ΧΡΕΟΣ

Έχεις χρέος να μισείς αν το μίσος σου
για το δίκηο του ανθρώπου δουλεύει
να μισείς όποιον πάει στο χωράφι σου
και τον τίμιο ιδρώτα σου κλέβει.

Έχεις χρέος να μισείς αν το μίσος σου
του φονιά το μαχαίρι στομώνει
να μισείς όποιον άσπλαχνα κι άνομα
των παιδιών σου το γέλιο σκοτώνει.

Έχεις χρέος να μισείς αν το μίσος σου
το σκοτάδι της νύχτας σκορπίζει
να μισείς όποιον κλείνει τα μάτια σου
να μη βλέπεις το φως που ροδίζει

Έχεις χρέος να μισείς αν αλλοιώτικα
απ’ το βέβαιο χαμό δεν γλυτώνεις
κι αν μ’ αυτό το θανάσιμο μίσος σου
της αγάπης το κάστρο στεριώνεις.

Σαν τεχνοκρίτης ο Κουκούλας βρίσκεται στην πρώτη γραμμή. Αντικειμενικός και με γερή κατάρτιση, στις κριτικές του είναι παρατηρητικός και διεισδυτικός. Γι’ αυτό τις γνώμες του τις σέβονται και κείνοι που διαφωνούν μαζί του. […] Η κριτική του ικανότητα παρουσιάζεται κυρίως στην ανάλυση και αισθητική θεώρηση των θεατρικών έργων. Κατέχει καλά όχι μόνο την ιστορία της λογοτεχνίας μας αλλά και την παγκόσμια λογοτεχνία». Αυτά γράφει για τον Λέοντα Κουκούλα ο Γιάννης Κορδάτος το 1961.

ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΟΙ

Καλότυχοι είστε σεις, που ξενυχτάτε
με την αξέγνιαστή σας πάντα νιότη
και για τρελά ταξίδια ξεκινάτε
με την αρματωσιά του Δον Κιχώτη.

Ποτέ μαράζι εντός σας δεν κρατάτε
κι ούτε έχετε μελλούμενη έγνια για ό,τι
μας θλίβει τη ζωή κι ούτε ρωτάτε
στερνοί όπου πάτε αν φτάσετε για πρώτοι.

Αχ, απ’ την πρόωρη φρόνηση, που δένει
τον πόθο μας σε βάρκα γερασμένη
κι ανήμπορη να ξανοιχτεί στα μάκρη,

σοφότερη είναι η τρέλα, που με πλάστρα
σας σπρώχνει ορμή σε δρόμους δίχως άκρη,
να πάρετε της χίμαιρας τα κάστρα.

Στην ιστοσελίδα του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (στην οποία παρατίθενται ενδεικτική βιβλιογραφία και η εργογραφία του) διαβάζουμε ακόμα  πως ο Λέων Κουκούλας «δημοσίευσε κριτικά δοκίμια και άρθρα σε διάφορες αθηναϊκές εφημερίδες και δίδαξε δραματολογία στη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου, όπου διετέλεσε και καλλιτεχνικός διευθυντής την περίοδο 1937-1946, και άλλες δραματικές σχολές. Διετέλεσε επίσης πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών».

Ο Λέων Κουκούλας πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ και πέθανε  (σαν σήμερα) στις 17 Οκτώβρη του 1967.


Πηγές:

1)      Γιάννη Κορδάτου «Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας», εκδόσεις «Επικαιρότητα», Αθήνα 1983 (βιογραφικά στοιχεία).
2)      Ιστότοπος του Εθνικού Κέντρο Βιβλίου, εδώ (βιογραφικά στοιχεία και φωτογραφία).
3)      Το ποίημα του ΕΧΕΙΣ ΧΡΕΟΣ, το παρουσιάσαμε και σε παλαιότερη ανάρτηση της στηθάγχης, εδώ.
4)      «ΛΕΩΝ ΚΟΥΚΟΥΛΑΣ – Μια παρουσίαση από τον Θανάση Θ. Νιάρχο», εκδόσεις «Γαβριηλίδης», Αθήνα 2000 (τα ποιήματα ΠΟΤΕ ΣΟΥ!... και ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΟΙ).

Δεν υπάρχουν σχόλια: